Những quyết định không đúng quy định của Bộ Xây dựng
Thanh tra Chính phủ vừa công bố thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật trong cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước Tổng công ty Cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng (DIC Corp, HoSE: DIG). DIC Corp tiền thân là Công ty Đầu tư phát triển – Xây dựng.
Kết luận về căn cứ pháp lý và trình tự, thủ tục cổ phần hóa, cơ quan thanh tra chỉ ra rằng, Bộ Xây dựng căn cứ pháp lý là Nghị định 187 năm 2004 của Chính phủ để lập phương án cổ phần hóa doanh nghiệp là không đúng quy định.
Quyết định 1094 của Bộ Xây dựng phê duyệt giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa trên cơ sở kết quả thẩm tra việc xác định giá trị doanh nghiệp của Vụ Kế hoạch tài chính thuộc Bộ Xây dựng, không được Ban chỉ đạo cổ phần hóa thẩm tra là không đúng quy định.
Theo thanh tra, những hạn chế, thiếu sót và vi phạm trên dẫn đến một số trình tự, thủ tục không được thực hiện theo quy định như Công ty Đầu tư phát triển – Xây dựng không lập phương án sử dụng đất, không xác định giá trị lợi thế vị trí địa lý đối với đất thuê là loại đất đô thị để tính vào giá trị doanh nghiệp.
Thanh tra cũng chỉ ra rằng, Bộ Xây dựng ban hành quyết định 687 (năm 2016) phê duyệt giá trị vốn nhà nước tại thời điểm 0 giờ ngày 13/3/2008 để bàn giao doanh nghiệp nhà nước là Công ty Đầu tư phát triển xây dựng sang Tổng công ty Cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng không đảm bảo đúng thời gian theo quy định.
Về trình tự, thủ tục thoái vốn và việc xác định giá trị cổ phần để thoái vốn nhà nước, Thanh tra Chính phủ nêu: Bộ Xây dựng ban hành văn bản phê duyệt phương án thoái vốn nhà nước tại DIC Corp vào tháng 11/2017 nhưng không xin ý kiến của Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư là không đúng theo quy định.
Vi phạm trong xác định giá trị tài sản
Theo kết luận thanh tra, đơn vị tư vấn là CTCP Giám định, thẩm định Việt Nam (VIVACO) đã xác định không đúng suất vốn đầu tư và nguyên giá của hai công trình xây dựng trên đất là trụ sở văn phòng công ty và sân vườn, tường rào của biệt thự Tiên Sa, dẫn đến giá trị tài sản bị đánh giá thấp hơn quy định, với mức chênh lệch hơn 2,4 tỷ đồng.
Đối với việc xác định giá trị tài sản là quyền sử dụng đất, VIVACO không xác định lại giá trị của 25 căn biệt thự tại khu biệt thự Phương Nam là không đúng quy định.
Tuy nhiên, doanh thu từ việc chuyển nhượng 14/25 căn biệt thự sau ngày 1/1/2007 đã được hạch toán vào kết quả kinh doanh của công ty nhà nước theo quy định.
11 căn biệt thự còn lại đã được Kiểm toán Nhà nước xác định bổ sung tiền sử dụng đất và Công ty Đầu tư phát triển – Xây dựng đã nộp vào Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp sau khi Bộ Xây dựng có quyết định phê duyệt giá trị vốn nhà nước tại thời điểm 0h ngày 13/3/2008 để bàn giao doanh nghiệp nhà nước sang công ty cổ phần.
Thêm vào đó, VIVACO và Bộ Xây dựng không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất dự án khu đô thị du lịch và sinh thái Đại Phước mà sử dụng tập hợp chi phí đầu tư và giá trị quyền phát triển dự án để tính vào giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa là không đúng quy định theo Nghị định 17 năm 2006 của Chính phủ.
Về xử lý tài chính trong giai đoạn từ khi xác định giá trị doanh nghiệp đến khi chính thức chuyển sang công ty cổ phần, theo Thanh tra Chính phủ, trong quá trình quyết toán giá trị vốn nhà nước, Công ty Đầu tư phát triển – Xây dựng đã hạch toán các khoản lỗ của 3 công ty con (CTCP DIC số 1, CTCP DIC Vật liệu Xây dựng và CTCP DIC Du lịch), được Bộ Xây dựng phê duyệt quyết toán vào giá trị vốn nhà nước tại thời điểm 0 giờ ngày 13/3/2008 để bàn giao sang công ty cổ phần, không đúng quy định.
Theo thanh tra, Bộ Xây dựng và người đại diện phần vốn nhà nước tại DIC Corp cần làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm đối với các khoản lỗ trên để xử lý theo đúng quy định.
Đối với việc phát hành cổ phiếu riêng lẻ, kết luận chỉ ra rằng: Bộ Xây dựng với vai trò là chủ sở hữu chưa làm hết trách nhiệm trong việc chỉ đạo về giá chào bán cổ phiếu riêng lẻ năm 2009, cần được kiểm điểm, xử lý theo quy định.
Ngoài ra, DIC Corp cung cấp thông tin không đầy đủ, dẫn đến đơn vị tư vấn không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất của 3 địa chỉ đất tại dự án khu đô thị du lịch sinh thái Đại Phước (huyện Nhơn Trạch, Đồng Nai), tại dự án khu dân cư thương mại phường 4 (TP Vị Thanh, Hậu Giang) và tại số 88 đường Trần Phú (TP Vũng Tàu) nhằm bảo đảm sát với giá thị trường tại thời điểm thẩm định giá cổ phần. Tổng số tiền chưa được xác định theo giá thị trường để đưa vào định giá cổ phần tạm ước tính là 1.821 đồng/CP, ước giá cổ phần sẽ là 14.251 đồng.
Tuy nhiên, kết quả thẩm định giá của đơn vị tư vấn và lịch sử giá giao dịch trên thị trường chứng khoán của mã cổ phiếu DIG đã được Bộ Xây dựng tham khảo, trên cơ sở đó Bộ Xây dựng xác định giá bán cổ phiếu tối thiểu là 15.000 đồng, cao hơn giá thẩm định của đơn vị tư vấn (12.430 đồng); giá bán khớp lệnh trên Sàn Giao dịch chứng khoán đã thực hiện là 19.250 đồng/CP, cao hơn giá do Bộ Xây dựng xác định.
Trong khi đó, theo quy định của pháp luật về phương thức chuyển nhượng vốn nhà nước nêu tại Nghị định 91 năm 2015 của Chính phủ thì giá bán cổ phần theo phương thức khớp lệnh trên Sàn Giao dịch chứng khoán sẽ do thị trường quyết định.
Chuyển cơ quan điều tra nếu vi phạm hình sự
Từ những vi phạm trên, kết luận thanh tra nêu rõ: Trách nhiệm thuộc về Ban Chỉ đạo cổ phần hóa Công ty Đầu tư phát triển xây dựng, lãnh đạo Bộ Xây dựng giai đoạn 2007-2008, năm 2009, giai đoạn năm 2016-2017 và các tổ chức, cá nhân có liên quan; đơn vị tư vấn là VIVACO; người đại diện phần vốn nhà nước tại Tổng công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Xây dựng.
Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng tổ chức kiểm điểm để có hình thức xử lý theo quy định đối với tập thể lãnh đạo giai đoạn 2007-2008, 2016-2017 và các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc để xảy ra những hạn chế, vi phạm.
Bên cạnh đó, đôn đốc các tổ chức, cá nhân có liên quan khắc phục số tiền vi phạm trong xác định giá trị tài sản. Xác định nguyên nhân dẫn đến các khoản lỗ tại CTCP DIC số 1, CTCP DIC Vật liệu Xây dựng và CTCP DIC Du lịch để có biện pháp xử lý đối với các khoản lỗ đã quyết toán vào giá trị vốn Nhà nước tại Công ty Đầu tư phát triển xây dựng theo đúng quy định.
Đồng thời, làm rõ việc chỉ đạo về giá chào bán cổ phiếu riêng lẻ năm 2009, kiểm điểm, làm rõ việc không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất của 3 vị trí đất trong quá trình thẩm định giá cổ phần để thoái vốn nhà nước tại DIC Corp.
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị trong quá trình kiểm điểm, rà soát, xử lý, khắc phục các hạn chế, vi phạm, nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, Bộ Xây dựng chuyển thông tin đến cơ quan điều tra xem xét xử lý theo thẩm quyền.
